Bilgi Türleri
Bilgi Türleri
Gündelik Bilgi
Sağduyu bilgisi ya da empirik bilgi olarak da adlandırılır.
- Yaşamın akışı içerisinde bireysel deneyimlere bağlı olarak olarak ortaya çıkar.
- Kişiye bağlıdır yani özneldir.
- Temelinde sezgisel düşünüş yatmaktadır.
- Tek tek durumlarla ilgilidir yani genelleştirilemez.
- Mutlak ve kesin değildir.
- Kendi içinde sistemli ve tutarlı değildir.
- Farkına varmadan ve belirli bir yönteme dayanmadan elde edilir.
- Nesilden nesle aktarılır (atasözleri).
Örneğin ‘papatya çayı öksürüğe iyi gelir’bilgisini bu yolla öğrenmişizdir ama papatya çayının öksürüğe nasıl iyi geldiği bilimsel bilginin soru alanına girer.
Dini Bilgi
İnsanın varoluşa inanışlarıyla, ilahi bildirimlere dayalı olarak yöneldiği bilgi türüdür.
- İlahi bir kaynağa (kutsala) dayalıdır, imanı öngörür.
- Kural koyucu (normatif) ve düzenleyici bir yapısı vardır.
- İyilik – kötülük, doğruluk- yanlışlıkla ilgili insan davranışlarına yön veren temel ölçüler belirler.
- Varlığı bir bütün olarak açıklar.
- Mutlak ve kesin (dogmatik) olduğundan eleştiri ve kuşkuya asla yer yoktur.
Sanat bilgisi
Sanat insanın varlığı, duygulanımlarını farklı bir dil kullanarak, kendine özgü formlarda ifade etmesidir. Bir duygulanım ve varlık alanı kurgulamasıdır.
- İnsanın yaratıcı hayal gücüne dayalıdır.
- Öznel bir çabanın ürünüdür.
- Bireysel bir sezgiyi içerir.
- Kendine özgü, mantıksal olmayan bir dili vardır.
- Amaç güzeli yakalamaktır.
Teknik Bilgi
Teknik kavramı, Yunanca ‘yapabilme’ anlamına gelen ‘tekhne’ teriminden türetilmiştir. Doğada hazır halde bulunan nesneleri, kullanışlı araç ve gereçlere dönüştürme işlemidir.
- Pratik fayda sağlayarak yaşamı kolaylaştırır.
- Doğa üzerinde egemenlik kurmamızı sağlar.
- Gündelik ve bilimsel bilginin pratiğe uygulanması sonucu doğmuştur.
Bilimsel Bilgi
İnsanın, varlığın olgusal gerçekliğini ortaya çıkarmak amacıyla ortaya koyduğu nesnel, tutarlı ve sistemli bilgiler bütünüdür.
- Temel yöntemleri gözlem, deney ve ölçümdür.
- Pozitiftir yani var olanı ele alır.
- Değişken bir kesinlik taşır. Yeni bilgiler ışığında değişebilir.
- Birikimli olarak ilerler.
- Nesneldir (objektif), değer yargılarından bağımsızdır.
- Olgular arasındaki neden-sonuç ilişkilerini inceler.
- Öngörüde bulunabilme imkanı verir. Örneğin meteoroloji bilimi.
- Bilimsel araştırmaların sonuçları nesnel olarak test edilebilir.
Felsefi Bilgi
Varlık, bilgi ve değerler üzerine akıl yoluyla üretilen bilgilerin tümüdür.
- Yaratıcı düşünmenin ürünüdür.
- Normatif ve ideal olanı içerir.
- Öznel yani subjektiftir.
- Kesinlik söz konusu değildir.
- Yığılgan (kümülatif) bir özellik taşır ve ilerleme yoktur.
- Yaşamın temel ilkelerine ve varlığın ilk nedenlerine yönelik düşünsel araştırmaları içerir.
- Önceden tahminde bulunabilme özelliği yoktur fakat geleceğe dair iyimser ya da kötümser ütopyaları içerir.
- Standart bir araştırma ve düşünme yöntemi yoktur.
- Test edilemez ve nesnel olarak doğrulanamaz.
- Varlığı bir bütün olarak ele alır.
